Το «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον», δυστυχώς ή ευτυχώς έχει αναχθεί σε βασικό εργαλείο της συμμετοχής του κράτους στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.
Ενίοτε γίνονται προσπάθειες βελτίωσης του, όμως το γενικό πλαίσιο παραμένει μη αποτελεσματικό.
Βρισκόμαστε πια μπροστά στο ΕΚΟ ΙΙΙ το οποίο (ελπίζουμε να μη ζήσουμε ξανά όσα στο πρόσφατο παρελθόν) αναμένεται μετά το καλοκαίρι και βάσει κυβερνητικών “διαρροών” θα θεσμοθετηθεί σε ετήσια βάση. Στα πλαίσια αυτά υπάρχουν συναντήσεις φορέων με το υπουργείο για την κατάθεση προτάσεων βελτίωσης του προγράμματος.
Δόθηκαν στις 22 Ιανουαρίου 2020 στη δημοσιότητα προτάσεις φορέων της αγοράς, κύρια του κλάδου των μονώσεων, που επιδόθηκαν στο υπουργείο και με τις οποίες συμφωνούμε, χαιρόμαστε δε διότι κάποιες από τις παλαιότερες προτάσεις μας όπως αυτή για την επιπλέον επιδότηση στις πολυκατοικίες, έχουν γίνει καθολικά αποδεκτές.
Στα πλαίσια αυτού του διαλόγου θα θέλαμε δημόσια να προσθέσουμε επιπλέον μερικές προτάσεις, τις οποίες κρίνουμε σημαντικές ιδιαίτερα από τη στιγμή που πλέον έχουμε περάσει στον αστερισμό των κτιρίων ΝΖΕΒ και πρέπει βάσει Σχεδίου για την Ενέργεια και το κλίμα να αναβαθμίζουμε σε επίπεδα ΝΖΕΒ ένα σημαντικό αριθμό κτιρίων κάθε χρόνο.
Πολλές από τις προτάσεις αυτές τις έχουμε κάνει εδώ και τρία χρόνια, δεν εισακούστηκαν όμως τότε.
Αυτές είναι:
- Αναβάθμιση του ρόλου του Μηχανικού -είτε με την ιδιότητα του Συμβούλου έργου ή με αυτή του Ενεργειακού Επιθεωρητή – στη διαχείριση του προγράμματος. Οι αιτήσεις να κατατίθενται αποκλειστικά από μηχανικούς ενεργειακούς επιθεωρητές. Έτσι θα αποτραπούν φαινόμενα να αποφασίζουν τεχνίτες ή και οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες για τις ενεργειακές παρεμβάσεις στο κτίριο, χωρίς την συμβολή εξειδικευμένου για το σκοπό αυτό Μηχανικού. Φαινόμενα που στα προηγούμενα προγράμματα οδήγησαν σε άστοχες παρεμβάσεις, σε νέες φθορές στο κτίριο και εν τέλει σε μικρότερη του αναμενόμενου μείωση της κατανάλωσης.
- Η επιλογή των δικαιούχων να γίνεται με βάση το ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας και όχι τη χρονική σειρά κατάθεσης της αίτησης. Έτσι θα σταματήσει ο εξευτελισμός μηχανικών και ιδιοκτητών να περιμένουν πότε θα ανοίξει το σύστημα για να προλάβουν να κάνουν την αίτηση και να εξαρτώνται όλα από ένα μόντεμ και έναν υπολογιστή. Οι αιτήσεις θα κατατάσσονται με βάση την εξοικονόμηση, η οποία θα αποδεικνύεται από μελέτη ενεργειακής απόδοσης (ΜΕΑ) και θα επιδοτούνται οι καλύτεροι.
- Να καταργηθούν οριστικά τα εισοδηματικά κριτήρια επιλογής και να γίνει αποκλειστικός παράγοντας επιλογής η καλύτερη ενεργειακή αναβάθμιση. Η επιδότηση να αυξάνεται κλιμακωτά ανάλογα με την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου. Κτίριο το οποίο μετά τις παρεμβάσεις θα καταστεί ΝΖΕΒ να παίρνει τη μέγιστη επιδότηση, άσχετα αν αυτή θα καλύψει το σύνολο του κόστους των παρεμβάσεων. Σε αντίθεση με το παλιό πρόγραμμα, που αρκούσε η αναβάθμιση κατά 1-2 κατηγορίες του ΚΕΝΑΚ για επιδότηση, να επιδιώκεται το βέλτιστο αποτέλεσμα και να δίνονται κίνητρα για αυτό. Τα ελληνικά κτίρια, βάσει των ΠΕΑ που έχουν εκδοθεί, βρίσκονται στην συντριπτική τους πλειοψηφία στις χαμηλές ενεργειακές κατηγορίες και δεν έχει νόημα μια αναβάθμιση από Η σε Δ.
- Ειδική επιπλέον επιδότηση για τις πολυκατοικίες ( π.χ. καθολική επιδότηση 70% εφόσον συμφωνήσει όλο το κτίριο) ώστε να μπορεί να εκπονείται ένα πλήρες ενεργειακό μοντέλο που να καλύπτει συνολικά τις ανάγκες του κτιρίου με παρεμβάσεις για κάθε διαμέρισμα και να τίθεται στη διάθεση των ιδιοκτητών ένα πλάνο υλοποίησης των παρεμβάσεων, όποτε υπάρχει από κάθε έναν η χρηματοδοτική δυνατότητα να τις υλοποιήσει. Μεμονωμένες παρεμβάσεις σε διαμερίσματα χωρίς να ληφθεί υπόψη η συνολική ανάγκη του κτιρίου, έχουν πάντοτε αυξημένο κόστος για τον ιδιοκτήτη ενώ στο μέλλον δεν είναι σίγουρο ότι θα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα, αν γίνουν άλλες παρεμβάσεις στο κτίριο.
- Επίλυση διαφόρων πολεοδομικών και κτιριολογικών ζητημάτων που καθιστούν την εφαρμογή του προγράμματος αδύνατη σε μεγάλο μέρος εντελώς αμόνωτων κτιρίων, κύρια στα πολεοδομικά συγκροτήματα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Θα πρέπει λόγου χάρη να λυθεί το θέμα της μόνωσης τυφλών τοίχων στα όρια οικοπέδων και στις προσόψεις κτιρίων στο όριο της οικοδομικής γραμμής κάτω πχ από τα τρία μέτρα. Θα πρέπει η όποια εξωτερική θερμομόνωση να μην μετράει ούτε στην κάλυψη ούτε στη δόμηση ούτε στο μέγιστο ύψος κτιρίου, εφόσον καθιστά το κτίριο ΝΖΕΒ. Θα πρέπει να καταργηθεί η αναχρονιστική διάταξη της υποχρεωτικής σύνδεσης με το Φυσικό Αέριο. Θα πρέπει να επιτρέπεται η αλλαγή διαστάσεων κουφωμάτων χωρίς αναθεώρηση άδειας, εφόσον αυτή οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση και κλιματισμό και καθιστά το κτίριο ΝΖΕΒ.
- Να επιδοτείται η εγκατάσταση κεντρικών ή μη συστημάτων μηχανικού αερισμού με ανάκτηση θερμότητας μεγαλύτερη από 75%, εφόσον αυτό συντελεί αποδεδειγμένα στην μείωση της εσωτερικής σχετικής υγρασίας αλλά και της συνολικής κατανάλωσης για θέρμανση ή ψύξη. Να σταματήσει επιτέλους η κλοπή των ιδιοκτητών με τους αφυγραντήρες και να εξαλειφθούν τα φαινόμενα μούχλας και υγρασίας στα σπίτια που αναβαθμίζονται ενεργειακά.
- Τέλος, το πρόγραμμα θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να επιδοτεί πλήρη μελέτη ενεργειακής αναβάθμισης του κτιρίου ώστε αυτό να καθίσταται ΝΖΕΒ, ανεξάρτητα από το αν θα επιδοτηθούν όλες οι παρεμβάσεις που απαιτούνται. Η μελέτη αυτή θα συνοδεύεται με πρόγραμμα εργασιών “βήμα βήμα” οι οποίες θα μπορούν να υλοποιηθούν σε βάθος χρόνου και κάνοντας χρήση της νομοθεσίας περί απαλλαγής φόρου. Για κάθε βήμα αναβάθμισης θα είναι γνωστή εκ των προτέρων η προβλεπόμενη εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και οι απαιτούμενες εργασίες ώστε να μην υπάρχουν πρόσθετα κόστη από επισκευές και αντικαταστάσεις. Με αυτόν το τρόπο ο επιδοτούμενος θα μπορεί να υλοποιεί μέρος των παρεμβάσεων με τη σωστή σειρά μέσα από το πρόγραμμα, αλλά και θα μπορεί στο μέλλον με ίδιους πόρους – και από την μόχλευση των χρημάτων που θα εξοικονομήσει από τη μείωση της κατανάλωσης ή με δανειοδότηση – να ολοκληρώσει τις παρεμβάσεις στο κτίριο του και να πετύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα χωρίς άστοχες ενέργειες και μερεμέτια.
Το ΕΙΠΑΚ καταθέτει πάλι δημόσια σήμερα αυτές τις προτάσεις και ελπίζει να ληφθούν υπόψη απο την πολιτεία.
Με αυτόν τον τρόπο προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» αλλά και άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ θα μπορέσουν όχι απλά να συμβάλλουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας αλλά θα αποτελέσουν αποτελεσματικό εργαλείο στο άλλο μεγάλο ζητούμενο της Ευρωπαϊκής και εθνικής Στρατηγικής για την Ενέργεια και το Περιβάλλον που είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Σε μια εποχή που η εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων για ριζικές ενεργειακές παρεμβάσεις στα κτίρια είναι εξαιρετικά δύσκολη, προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» πρέπει να αξιοποιηθούν στο βέλτιστο βαθμό.
Πηγή: eipak.org