Ολοένα και αυξάνονται οι ενδιαφερόμενοι για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά, κάτι που εκτιμάται ότι θα έχει σημαντική συνεισφορά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Μόνο μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2018 έχουν υποβληθεί 91 Μελέτες Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΜΕΕΠ) για κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων παγκύπρια για έργα συνολικής ισχύς περίπου 250 ΜW, ενώ έχουν υποβληθεί 86 αιτήσεις στον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής για πάρκα συνολικής ισχύς 120 ΜW στη βάση του Σχεδίου για παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ με τελική κατάληξη την ένταξη των έργων στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού.
Ωστόσο, σχεδόν όλα τα προγραμματιζόμενα έργα δεν προορίζονται για στέγες εργοστασίων, σχολείων, έστω και άγονων εκτάσεων γης, αλλά σε γεωργική και εύφορη αρδευόμενη γη, ακόμα και σε περιοχές αναδασμού.
Για το θέμα αυτό κάνουν παρέμβαση με κοινή επιστολή τους 12 περιβαλλοντικές, αρχιτεκτονικές και αρχαιολογικές οργανώσεις προς τον Υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.
Με την επιστολή οι οργανώσεις ζητούν την απαγόρευση χωροθέτησης έργων ΑΠΕ και κυρίως φωτοβολταϊκών / ηλιοθερμικών πάρκων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, καθώς θεωρούν ότι είναι ορατός ο κίνδυνος επηρεασμού άλλων σημαντικών πολιτικών του κράτους.
Επισημαίνουν ότι η στροφή προς τις ΑΠΕ και η ανεξαρτητοποίηση από τις συμβατικές πηγές ενέργειας είναι επιβεβλημένη ανάγκη, ωστόσο σημειώνουν ότι χωρίς όραμα και σωστό σχεδιασμό μπορεί να εξελιχθεί σε μια προβληματική κατάσταση με αρνητικές επιπτώσεις για τη γεωργία, το τοπίο, τη φύση και το ευρύτερο περιβάλλον.
Αναμφίβολα, σημειώνουν, διαφωνούν όταν οι πολιτικές αυτές υλοποιούνται εις βάρος άλλων σημαντικών πολιτικών προστασίας και αειφόρου διαχείρισης, όπως είναι η πολιτική για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας, της γεωργικής παραγωγής, των δασών, των υδάτων, του τοπίου και των αρχαιοτήτων.
Παράλληλα, θεωρούν ανεπίτρεπτο και αντιφατικό να θυσιάζεται η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά μας στον βωμό μιας πολιτικής που θα πρέπει να θεωρείται αειφόρος και «πράσινη», όπως είναι αυτή για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας.
Συγκεκριμένα, θεωρούν ότι έργα ΑΠΕ δεν θα πρέπει να χωροθετούνται εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000, εντός πολεοδομικών ζωνών / περιοχών προστασίας της φύσης, του τοπίου, των αρχαιοτήτων, των υδάτων και των δασών, εντός πολεοδομικών ζωνών / περιοχών γεωργικού αναδασμού, εντός γεωργικών περιοχών Υψηλής Φυσικής Αξίας (High Nature Value Farmland), καθώς και εντός γεωργοκτηνοτροφικών ζωνών / περιοχών με καλή, εύφορη και αρδευόμενη γεωργική γη.
Ζητούν την απαγόρευση της χωροθέτησης έργων ΑΠΕ εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000 είτε αυτές έχουν οριστεί ως Τόποι Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) / Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) ή/και Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ).
Η εμπειρία έδειξε ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία εξέτασης και αξιολόγησης των έμμεσων συνεργιστικών και συσσωρευτικών επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον από τη λειτουργία πολλών έργων στην ίδια περιοχή, γεγονός που απαιτεί την εφαρμογή της Αρχής της Προφύλαξης.
Ακόμα και στις περιπτώσεις χωροθέτησης φωτοβολταϊκών πάρκων εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000, η λειτουργία των οποίων δεν φαίνεται να έχει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, εντούτοις η συγκέντρωση πολλών φωτοβολταϊκών πάρκων και η αλλαγή χρήσης γης στην ίδια περιοχή οδηγεί αθροιστικά στη μείωση της έκτασης των φυσικών οικοτόπων και θέτει σε κίνδυνο τη συνεκτικότητα των βιοτόπων στους οποίους φιλοξενούνται σημαντικά φυτικά και ζωικά είδη.
Παράλληλα, θεωρούν ότι πρέπει να ξεκινήσει η αυστηρή εφαρμογή της σχετικής Εντολής Αρ. 2 του 2006 του Υπουργού Εσωτερικών για τη χωροθέτηση των έργων ΑΠΕ και να εξαιρεθούν / αφαιρεθούν τα έργα που εμπίπτουν εντός περιοχών Natura 2000.
Ζητούν την απαγόρευση της χωροθέτησης έργων ΑΠΕ εντός πολεοδομικών ζωνών προστασίας της φύσης και του τοπίου (Δα1, Δα2, Ζ1), των αρχαιοτήτων (Ζ2), των υδάτων (Ζ3) και των δασών (Ζ4), καθώς και σε πολεοδομικό καθεστώς ακτών/περιοχών προστασίας της φύσης και προστατευόμενων τοπίων (ΠΦ, ΠΤ).
Πρόκειται για περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον και για τον λόγο αυτό, το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών, τις έχει ορίσει ως ζώνες προστασίας, ώστε να διαφυλαχτούν τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά ή/και πολιτισμικά χαρακτηριστικά που έχουν εντοπιστεί.
Παράλληλα, η Κύπρος έχει επικυρώσει τη Σύμβαση για το Τοπίο και ως εκ τούτου θεωρούν ότι οφείλει να προστατεύει το τοπίο από μεγάλες αλλοιώσεις που προκαλούνται, συμπεριλαμβανομένων και προτεινόμενων αναπτύξεων έργων ΑΠΕ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε πολλές περιπτώσεις, τέτοιες Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας έχουν καθορισθεί γύρω από περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από γειτνιάζουσες διαφορετικές χρήσεις γης.
Συνεπώς, θεωρούν ότι πιθανή χωροθέτηση έργων ΑΠΕ σε τέτοιες ζώνες προστασίας δεν θα συνεισφέρει ως προς τον στόχο καθορισμού τους και επιπλέον είναι πιθανό να επηρεάσει αρνητικά και τις γειτονικές ζώνες προστασίας.
Προώθηση οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων
Η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος-Terra Cypria, ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου, η Οικολογική Κίνηση Κύπρου, η Περιβαλλοντική Κίνηση Κύπρου, οι Φίλοι του Ακάμα, η ICOMOS Κύπρου, ο Παγκύπριος Οργανισμός Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς-ΠΟΑΚ και η Πρωτοβουλία για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών προτείνουν η ενεργειακή στρατηγική της Κύπρου να στραφεί περισσότερο προς την προώθηση μικρών φωτοβολταϊκών συστημάτων σε ήδη δομημένες εκτάσεις, όπως στις στέγες κτηρίων εντός ορίων περιοχών ανάπτυξης.
Επιπλέον απειλή για την εύφορη γεωργική γη
Οι οργανώσεις ζητούν ακόμη την απαγόρευση της χωροθέτησης έργων ΑΠΕ εντός γεωργοκτηνοτροφικών ζωνών (Γ3, Δα30, Δα31 και Δα32), καθώς και σε γεωργικές περιοχές Υψηλής Φυσικής Αξίας και με καλή, εύφορη και αρδευόμενη γεωργική γη.
Θεωρούν ότι ο πρωτογενής τομέας παραγωγής είναι πολύ σημαντικός στο κυπριακό γίγνεσθαι και άρρηκτα συνδεδεμένος με την προστασία της βιοποικιλότητας των αγροπεριβαλλοντικών συστημάτων.
Όπως αναφέρει και σε πρόσφατη επιστολή του, το Τμήμα Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος θεωρεί ότι η καλή γεωργική γη πρέπει να διαφυλαχτεί για γεωργικούς σκοπούς και συστήνει την αποφυγή χωροθέτησης αναπτύξεων φωτοβολταϊκών πάρκων σε εύφορη και αρδευόμενη γεωργική γη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Τμήμα Γεωργίας αναγνωρίζει την εύφορη γη ως «το πολυτιμότερο εθνικό κεφάλαιο», αφού μπορεί να προσφέρει αυτάρκεια τροφίμων εάν προστατευτεί σε στρατηγικό επίπεδο.
Σύμφωνα με την ίδια επιστολή, το καθ’ ύλην αρμόδιο κυβερνητικό τμήμα αναγνωρίζει ότι η εύφορη αρδευόμενη γεωργική γη απειλείται ήδη με συρρίκνωση, λόγω της απερήμωσης της υπαίθρου και της εγκατάλειψης της γεωργικής γης, ενώ «έχει αναγνωριστεί ο πολυλειτουργικός ρόλος της γεωργίας, περιλαμβανομένης της συνεισφοράς της στη διατήρηση του περιβάλλοντος, κάτι στο οποίο προσδίδεται μεγάλη σημασία από την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Επιπρόσθετα, αν και οι γεωργικές περιοχές υψηλής φυσικής αξίας μπορεί να μην είναι και οι πιο παραγωγικές, εντούτοις είναι εξαιρετικά σημαντικές για τη βιοποικιλότητα και η διατήρησή τους επιβάλλεται βάσει κανονισμών της ΕΕ.
Ζητούν επίσης την απαγόρευση της χωροθέτησης έργων ΑΠΕ εντός περιοχών / πολεοδομικών ζωνών γεωργικού αναδασμού (Δα3).
Σε περιοχές που έχει εφαρμοστεί γεωργικός αναδασμός οι 12 οργανώσεις θεωρούν αδιανόητο να χορηγούνται άδειες για εγκατάσταση έργων ΑΠΕ, καθώς πρόκειται για περιοχές στις οποίες το κράτος (και κατ’ επέκταση οι φορολογούμενοι πολίτες) έχει επενδύσει εργατοώρες και χρήματα για υλοποίηση Σχεδίων Γεωργικού Αναδασμού με σκοπό να ενθαρρυνθεί η γεωργική ανάπτυξη.
Θεωρούν ότι η προστασία της καλής γεωργικής γης είναι επιτακτική ανάγκη, κάτι το οποίο υποστηρίζουν και οι πέντε μεγαλύτερες αγροτικές οργανώσεις της Κύπρου, οι οποίες μάλιστα σε πρόσφατη επιστολή τους ζητούν να μη δίνονται άδειες για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε περιοχές που εφαρμόζεται αρδευτικός αναδασμός ή που είναι γόνιμη γη.
Πηγή: energypress.gr