Αν κάτι χαρακτηρίζει αρχιτεκτονικά το Παγκράτι, αυτό είναι σίγουρα η δομή της πολυκατοικίας.
Το κεφάλαιο που άνοιξε ο περίφημος νόμος 3741 του 1929 «Περί της ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους» ήρθε λίγες δεκαετίες αργότερα να κουμπώσει με απανωτά ρεύματα αστυφιλίας και μία εκτεταμένη τάση αντιπαροχής, που όλα μαζί γέννησαν το γνωστό προφίλ του αστικού κέντρου, με την περιοχή ανάμεσα στην Καισαριανή, τον Υμηττό και τον Βύρωνα -από τη μία- και το Ζάππειο, το Κολωνάκι και τα παλαιά ανάκτορα -από την άλλη- να φιγουράρει στις αγγελίες κατοικιών και στα μεσιτικά γραφεία.
Ως εκ τούτου, οι χώροι κατοικίας σκαρφάλωσαν στους πάνω ορόφους των πολυκατοικιών και στα δώματα για να απορροφήσουν τη ζήτηση, όσο τα ισόγεια επίπεδα είτε μετατράπηκαν στη βιτρίνα της all-day διασκέδασης στην περιοχή είτε έμειναν ερειπωμένα να μαρτυρούν τα σημάδια μιας παλιάς εμπορικής αίγλης.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκαν μέχρι πρότινος και δύο όμορα αλλά αυτόνομα ισόγεια πρώην καταστήματα παλιάς αθηναϊκής πολυκατοικίας στην οδό Πρατίνου, δίπλα από την Σπύρου Μερκούρη, που πίσω από τα σκουριασμένα ρολά τους διέκρινες μετά βίας τα απομεινάρια ενός ταξιδιωτικού γραφείου μεταναστών του ’60 και ένα παλιό ηλεκτρολογείο.
Να που όμως, μετά από μία τριακονταετία περίπου αχρηστίας, λόγω μερικών συγκυριών, ο χρόνος έφερε αυτό το δομικό δίδυμο στα χέρια ενός νέου Αθηναίου αρχιτέκτονα, που όχι μόνο το μετέτρεψε εκ νέου σε έναν λειτουργικό χώρο αλλά έδωσε και μία νέα, δυναμική πρόταση για την αξιοποίηση του ισόγειου χώρου.
Ο λόγος για τον Άγι Μουρελάτο, έναν αρχιτέκτονα που ζει και εργάζεται στο Παγκράτι και που ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια είχε αποσπάσει την πρώτη του διάκριση, όταν κέρδισε τον διαγωνισμό του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» για την κατασκευή ενός κέντρου επισκεπτών απέναντι από το εργοτάξιο.
Πέρσι, το αρχιτεκτονικό του ενδιαφέρον στράφηκε προς τη δική του περιοχή, εξασφαλίζοντας το βραβείο «Καλύτερο πρώτο έργο νέου αρχιτέκτονα των ετών 2013-2017» από τον τελευταίο διαγωνισμό του περιοδικού «Δομές», όταν σχεδίασε και υλοποίησε αυτό το διπλό project για να στεγάσει ένα δικηγορικό γραφείο και ένα καλλιτεχνικό ατελιέ.
«Βασικό στοιχείο της διπλής επέμβασης ήταν η δημιουργία δύο αυτοτελών αρθρωτών κατασκευών μικρής κλίμακας, ανεξάρτητων από το υφιστάμενο δομικό σύστημα, τόσο στο εσωτερικό του κελύφους, όσο και στην όψη τους προς το δρόμο», εξηγεί ο ίδιος.
Το δομικό σώμα της παλιάς πολυκατοικίας, όπως ήταν φυσικό, δεν μπορούσε να αντέξει πολλές επεμβάσεις.
Η μόνη λύση ήταν η επέκταση με μία όσο το δυνατόν περισσότερο ελαφριά κατασκευή, που μάλιστα θα έμενε κρυφή στους επισκέπτες των χώρων και δεν θα άλλαζε τους κανόνες της κατασκευαστικής τους δομής.
Όλα αυτά, φυσικά, με μία πλήρως χρηστική κατεύθυνση σύμφωνα με τις ανάγκες των νέων ενοίκων, σε δύο μακρόστενους δύσκολα διαχειρίσιμους χώρους.
Αν και οι απαιτήσεις ήταν συγκεκριμένες, τελικά το στοίχημα πέτυχε.
Ξεκινώντας από αριστερά, έχουμε το δικηγορικό γραφείο· μία σύμμικτη κατασκευή μέταλλου και ξύλου που αρθρώνει τρία διαφορετικά τμήματα: ένα χώρο υποδοχής, ένα conference room και ένα προσωπικό γραφείο (μερικώς απομονωμένο στον επάνω όροφο).
Με μία αυστηρά γραμμική οργάνωση και χωρίς περιττά στοιχεία, ο χώρος αμέσως-αμέσως αποπνέει μία αύρα επαγγελματισμού ενώ οι ξύλινες κάθετες περσίδες σε συρταρωτή βάση τον διαχωρίζουν οπτικά από τον έξω δρόμο και δίνουν την αναγκαία αίσθηση της εχεμύθειας και ιδιωτικότητας, που χρειάζεται ένα δικηγορικό γραφείο, όπως του Ανδρέα Σουλόπουλου -τωρινού ένοικου και ιδιοκτήτη της πολυκατοικίας που πριν λίγο καιρό μετακόμισε από την πλατεία Κοτζιά.
Ακριβώς στα δεξιά του γραφείου, σε έναν ακόμα πιο στενό αλλά το ίδιο βαθύ χώρο, η Βίλη Χισκάκη, η Αλεξία Ψαραδέλη και η Κατερίνα Ψαραδέλη, τρεις καλλιτέχνιδες από την ΑΣΚΤ, έχουν βρει το νέο τους ατελιέ για να στεγάσουν τα εικαστικά τους project και τη δημιουργική τους διάθεση.
Μία ελαφριά, αρθρωτή μεταλλική κατασκευή εμφανούς χάλυβα ξεκινά από την όψη και αναπτύσσεται σε όλο το βάθος του χώρου, ενώνοντας πρακτικά αλλά και αισθητικά τον πάγκο, τον εξώστη και τη σκάλα.
Με μία πρώτη ματιά, αυτό το industrial μινιμαλιστικό ντύσιμο δίνει την κατάλληλη βάση για να αναδειχθούν τα πολύχρωμα έργα των κοριτσιών, όσο πολλές λεπτομέρειες παραμένουν κρυφές στον επισκέπτη (μικρό κουζινάκι στο πίσω μέρος της σκάλας, νεροχύτης κάτω από τον μακρόστενο πάγκο κά) και περιμένουν το απαραίτητο τρανσφορμάρισμα για να αποκαλυφθούν.
«Η γενική ιδέα ήταν το φύσει μακρόστενο του χώρου να τονιστεί ακόμα παραπάνω για να δίνει όσο το δυνατόν την αντίθετη εντύπωση», όπως εξηγεί ο Άγις Μουρελάτος, που πίσω από τη συρόμενη λαμαρίνα της εξώπορτας κατάφερε να δημιουργήσει έναν εργαστηριακό χώρο, που ταυτόχρονα να διαχειρίζεται όλες τιις αιτήσεις για την παραγωγή ενός έργου αλλά και που να μπορεί να μετατραπεί σε έναν πιο οργανωμένο χώρο για φιλοξενία εκθέσεων.
Η επέμβαση, μάλιστα, επεκτάθηκε και στον υπόγειο χώρο ως συνέχεια του εργαστηρίου, ο οποίος πέρα από το αναγκαίο «σουλούπωμα» έγινε πιο φωτεινός και ευάερος με την τεχνική του κουρ ανγκλέζ -αφαιρέθηκε ένα μικρό κομμάτι από το όριο δόμησης και δεν χτίστηκε για να εξασφαλίσει μία κενή δίοδο μικρού φάρδους μέχρι το πεζοδρόμιο.
Οπότε, συνολικά, έχουμε δύο εξ αρχής δύσκολα διαχειρίσιμους χώρους, δύο υποψήφιους ένοικους (αν τους συνυπολογίσουμε ως κατηγορίες) που έχουν τις δικές τους διακριτές ανάγκες και μία βάση παλιάς αθηναϊκής πολυκατοικίας που αφενός ζητά λεπτό χειρισμό και αφετέρου φλερτάρει ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο.
Πέρα από μία άκρως γοητευτική πρόσοψη στην οδό Πρατίνου που δύσκολα αφήνει τους περαστικούς ασυγκίνητους, το τελικό αποτέλεσμα του project έχει να πει κάτι παραπάνω.
Αυτή η άμεση λειτουργικότητα που συναντάς σε ένα μέρος δίπλα από το πεζοδρόμιο, δείχνει πως ο ισόγειος χώρος έχει το δικό του μερίδιο σε μία ζώσα γειτονιά.
Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει πως ένα τέτοιο project ισόγειας ημι-διαβίωσης είναι εφικτό να λειτουργήσει σε κάθε πιθανή περίπτωση.
Όμως, ας κρατήσουμε δύο πράγματα: πρώτον, η επιτυχία ή αποτυχία ενός project προαπαιτεί αναγκαστικά την προσπάθεια για την υλοποίησή του, χωρίς το ρίσκο δεν υπάρχει και καινοτομία· και δεύτερον πως, είναι, πράγματι, πολύ όμορφο το να συναντάς καθημερινά στο διάβα σου λειτουργικούς χώρους, και όχι κατεβασμένα ρολά.
Πηγή: athinorama.gr
