Σωτήρης Καππέλος – ΣΕΦ: Στόχος η ανάπτυξη μιας υγιούς & βιώσιμης αγοράς

Ο πρόεδρος του ΣΕΦ, Σωτήρης Καπέλλος μιλά για τους στόχους και τις προτεραιότητες του Συνδέσμου, αναλύει την εικόνα αλλά και τις προοπτικές του χώρου εντός και εκτός συνόρων. Πριν από έναν χρόνο περίπου αναλάβατε τα ηνία στο Σύνδεσμο Εταιρειών Φωτοβολταϊκών.

Σε μία κρίσιμη περίοδο κατά την οποία αλλάζει ο χάρτης της αγοράς των φωτοβολταϊκών τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Ποιες είναι οι προτεραιότητες του Συνδέσμου;

Προτεραιότητα του Συνδέσμου είναι η επανεκκίνηση της αγοράς φωτοβολταϊκών η οποία, μετά από μια εκρηκτική ανάπτυξη ως τις αρχές του 2013, βρίσκεται σε στασιμότητα τον τελευταίο χρόνο λόγω των ατυχών και άστοχων αποφάσεων της Πολιτείας. Στόχος η ανάπτυξη μιας υγιούς και βιώσιμης αγοράς για τα επόμενα χρόνια, που θα καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας σεβόμενη το περιβάλλον και συμβάλλοντας στην απασχόληση και την τοπική ανάπτυξη χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του τελικού καταναλωτή.

Η Ελλάδα το 2013 βρέθηκε στη δεύτερη θέση διεθνώς, σε ό,τι αφορά τη συμβολή των φωτοβολταϊκών στη συνολική κατανάλωση ενέργειας και για τρία συνεχόμενα χρόνια είναι στην πρώτη δεκάδα. Πείτε μας λίγα λόγια γι’αυτήν την επιτυχία. Πώς προβλέπεται να είναι το μέλλον τα επόμενα χρόνια;

Είμαστε υπερήφανοι για αυτά τα επιτεύγματα. Σε πόσους άλλους τομείς έχει καταφέρει κάτι αντίστοιχο η χώρα μας και μάλιστα εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης; Η επιτυχία αυτή είναι βέβαια απόρροια του γενναίου θεσμικού πλαισίου που ίσχυε τα τελευταία χρόνια και βοήθησε στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών. Δυστυχώς, η Πολιτεία, αντί να διορθώσει τις αστοχίες του θεσμικού πλαισίου, αποφάσισε τον Αύγουστο 2012 να ακυρώσει και τα θετικά του στοιχεία, παγώνοντας την αδειοδότηση νέων έργων. Το πάγωμα αυτό, που ήρθη τελικά τον Μάρτιο του 2014, οδήγησε εν τω μεταξύ σε μια καθίζηση της αγοράς τους τελευταίους μήνες, στο κλείσιμο πολλών εταιρειών και στην καταστροφή χιλιάδων θέσεων εργασίας. Γι’ αυτό και σήμερα προσπαθούμε να αναστήσουμε την αγορά από την αρχή πάνω σε νέες βάσεις.

Ποια είναι η εικόνα της αγοράς των Φ/Β στην Ευρώπη αλλά και διεθνώς; Υπάρχουν προοπτικές περαιτέρω επέκτασης των ελληνικών εταιρειών στο εξωτερικό;

Η διεθνής εικόνα της αγοράς είναι καλύτερη από ποτέ. Η διεθνής αγορά συνεχίζει να αναπτύσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς. Εκείνο που έχει αλλάξει την τελευταία διετία είναι η γεωγραφική κατανομή των επιμέρους τοπικών αγορών. Ενώ μέχρι πρόσφατα το 85% της παγκόσμιας αγοράς ήταν στην Ευρώπη, σήμερα οι μεγαλύτερες αγορές είναι στην Κίνα, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, με την Ευρώπη να χάνει συνεχώς μερίδιο. Θεωρούμε ότι σ’ αυτό συνέβαλαν και οι λάθος πολιτικές επιλογές πολλών ευρωπαϊκών χωρών που χαλάρωσαν τα μέτρα στήριξης των φωτοβολταϊκών την πιο ακατάλληλη στιγμή. Αρνητικό ρόλο έπαιξε και η απόφαση της ΕΕ να επιβάλει δασμούς στα φωτοβολταϊκά κινεζικής προέλευσης, κρατώντας τεχνηέντως το κόστος τους σε υψηλά επίπεδα, ενώ η τάση είναι η διαρκής μείωση του κόστους ώστε να είναι πιο προσιτά στους καταναλωτές. Πολλές ελληνικές εταιρείες, προκειμένου να ξεπεράσουν την κρίση της ελληνικής αγοράς, έχουν ήδη στραφεί σε διεθνείς αγορές (π.χ. Βρετανία, Τουρκία, ΗΠΑ), παρέχοντας τεχνογνωσία σε χώρες που τώρα εισέρχονται με αξιώσεις στα φωτοβολταϊκά. Σήμερα η αγορά δείχνει να βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο με τους περισσότερους επενδυτές φωτοβολταϊκών να είναι σε απόγνωση.

Τι κατά τη γνώμη σας πήγε στραβά; Πότε και πως «εκτροχιάστηκε» η αγορά φωτοβολταϊκών;

Η αγορά “εκτροχιάστηκε”, όχι γιατί είχαμε λάθος πολιτικές ενίσχυσης, αλλά γιατί οι πολιτικές αυτές δεν προσαρμόστηκαν εγκαίρως στο διαρκώς μειούμενο κόστος των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Έτσι δημιουργήθηκαν υπερβάλλουσες προσδοκίες στους επενδυτές και υπήρξε υπερθέρμανση της αγοράς, με αποτέλεσμα να υπάρξουν σημαντικά ελλείμματα στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ που αποζημιώνει τις πράσινες επενδύσεις που οδήγησε σε επώδυνες αναδρομικές ρυθμίσεις. Αν το ΥΠΕΚΑ είχε προσαρμόσει εγκαίρως τις ταρίφες ώστε να αντανακλούν το μειούμενο επενδυτικό κόστος, δεν θα είχαμε φτάσει ποτέ σε αυτό το σημείο.

Πιστεύετε ότι δόθηκαν υπερβολικά πολλά κίνητρα με αποτέλεσμα να χαθεί το μέτρο; Πώς βλέπετε την προοπτική “αποσυμφόρησης” του κλάδου;

Η αγορά στην Ελλάδα, όπως και στην πλειονότητα των υπολοίπων κρατών, αναπτύχθηκε χάρη στη θέσπιση σταθερών εγγυημένων τιμών πώλησης της παραγόμενης πράσινης ενέργειας (feed-in-tariffs). Το εργαλείο αυτό έχει αποδειχτεί διεθνώς ότι είναι το αποτελεσματικότερο και φθηνότερο για τους καταναλωτές. Όταν ξεκίνησε το μέτρο αυτό (το 2006), οι ταρίφες ήταν υψηλές γιατί και το κόστος των φωτοβολταϊκών ήταν υψηλό. Έκτοτε, το κόστος των φωτοβολταϊκών μειώθηκε κατά 70% περίπου, χωρίς μέχρι πρόσφατα οι ταρίφες να ακολουθήσουν αντίστοιχη πορεία. Το ΥΠΕΚΑ, αντί να διορθώσει εγκαίρως τις ταρίφες, επέβαλε το πάγωμα της αγοράς για ενάμιση χρόνο, με αποτέλεσμα η αγορά να χάσει το βηματισμό της και να χρειάζεται σήμερα μια νέα αρχή. Με τις ταρίφες που ισχύουν σήμερα για νέα έργα πρακτικά δεν υπάρχει επιβάρυνση των καταναλωτών. Πολλοί θεωρούν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω ανάπτυξη.

Πιστεύετε ότι υπάρχει δυνατότητα αναθέρμανσης (ανάκαμψης) της αγοράς φωτβολταϊκών και αν ναι με ποιους τρόπους;

Είναι αστείο να λέμε ότι δεν υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης για μια τεχνολογία που ουσιαστικά τώρα ξεκινά. Αυτά τα λένε όσοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δουν το μέλλον. Όλοι οι διεθνείς αναλυτές συμφωνούν ότι τα φωτοβολταϊκά θα αποκτήσουν τη μερίδα του λέοντος στο ενεργειακό μείγμα στα χρόνια που έρχονται. Άλλωστε και στην Ελλάδα, η πρόσφατη νομοθεσία προβλέπει την εγκατάσταση 2.000 επιπλέον μεγαβάτ φωτοβολταϊκών ως το 2020. Ανάπτυξη θα υπάρξει λοιπόν. Οι νέες τεχνολογίες (ευφυή δίκτυα, ευφυείς πόλεις, ευφυείς κατοικίες και συσκευές, αποθήκευση ενέργειας, ηλεκτροκίνηση) πάνε χέρι-χέρι με τις ΑΠΕ και ειδικότερα τα φωτοβολταϊκά. Επιπλέον η τεχνολογία των φωτοβολταϊκών εξελίσσεται και βελτιώνεται η απόδοσή τους. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον παράλληλα με τη μείωση του κόστους τους, το γεγονός ότι δεν επιβαρύνεται ο τελικός καταναλωτής και ότι συνεισφέρουν θετικά στο περιβάλλον, η μεγαλύτερη διείσδυση τους πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Με τις αποφάσεις που ελήφθησαν από την κυβέρνηση για τον κλάδο των Φ/Β, ποιά πιστεύετε ότι θα είναι η επόμενη ημέρα στην αγορά; Θα μπορούσατε να αναφερθείτε στις τρεις βασικότερες, κατά τη γνώμη σας, παρεμβάσεις στις οποίες θα έπρεπε αμέσως να προχωρήσει η Πολιτεία στο χώρο των φωτοβολταϊκών;

Σήμερα η αγορά βρίσκεται πρακτικά σε στασιμότητα. Ευτυχώς ξεπάγωσε η αδειοδότηση νέων έργων και έτσι υπάρχει θετική προοπτική, ώστε να διατηρηθούν οι εναπομείνασες θέσεις εργασίας. Για το 2014 δεν αναμένουμε όμως παρά ελάχιστες εγκαταστάσεις. Η αγορά θα αρχίσει να κινείται από το 2015 και μετά. Για να γίνει αυτό, θα απαιτηθούν ρυθμίσεις σε τρεις βασικούς τομείς: [α]. Μια παράταση των χαμηλών ταριφών που ισχύουν σήμερα (ίσως οι χαμηλότερες ανάμεσα σε όλες τις ΑΠΕ) για το 2015 για να εγγυώνται τη βιωσιμότητα των επενδύσεων, [β]. Ένα ξεκάθαρο καθεστώς για την αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό (net metering), και [γ]. ένα κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για την αποθήκευση ενέργειας που σήμερα απουσιάζει.

Απάντηση