Glasscon: Κτίρια σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης (NZEB)

Είναι το πρότυπο Passive House ο καλύτερος τρόπος να τα προσεγγίσουμε;

[su_spacer size=”10″]Για αρκετές δεκαετίες, εξέχοντες επιστήμονες προειδοποιούν ότι ρυπαίνουμε τον πλανήτη σε ρυθμό μη αναστρέψιμο από τα φυσικά συστήματα εξισορρόπησης του. Την ίδια στιγμή οι μη ανανεώσιμοι ενεργειακοί πόροι καταναλώνονται με τον υψηλότερο ρυθμό όλων των εποχών.

Οι εκπομπές ρύπων από ορυκτά καύσιμα, μαζί με την αποψίλωση των δασών αναφέρονται επίσης ως οι κύριοι παράγοντες που προκαλούν αυτή την αποσταθεροποίηση του κλίματος.

Οι κλιματικές αλλαγές με τη σειρά τους συμβάλλουν στην καταστροφή και την κατάρρευση των φυσικών οικοσυστημάτων. Στις μέρες μας είναι ευρέως αποδεκτό ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι αδιαμφισβήτητη.

Η παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να προσπαθήσει με κάθε τρόπο να διατηρήσει τη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας της γης κάτω από τους 2^οC, σε σχέση µε την προβιοµηχανική εποχή. Η οικονομική ανάπτυξη τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να αποσυνδεθεί από τη χρήση συμβατικών τεχνολογιών εξαρτημένες από ορυκτά καύσιμα (με αυξημένες εκπομπές αέριων θερμοκηπίου).

Η πραγματική πρόκληση της Ανθρωποκαίνου εποχής (Anthropocene) είναι να επιδιώξει την ανάπτυξη και την ευημερία χωρίς να επιδεινώσει το ήδη οξύ πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Οι καθαρότεροι ενεργειακοί πόροι στον κόσμο δεν μπορούν να παραμείνουν πια αναξιοποίητοι.

Τα κτίρια διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (Green House Gas – GHG). Σε χώρες όπως η Ελλάδα, τα εμπορικά, οικιστικά και βιομηχανικά κτίρια χρησιμοποιούν σχεδόν το 40% της συνολικής καταναλισκόμενης ενέργειας και παράγουν σχεδόν 50% των συνολικών εκπομπών CO₂.

Σε επιπλέον ανάλυση, τα 2/3 της ενέργειας που καταναλώνεται στο δομημένο περιβάλλον χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη. Το υπόλοιπο ποσό καταναλώνεται κυρίως σε ηλεκτρικά φορτία από ηλεκτρικές συσκευές, φωτισμό κλπ.

Την ίδια στιγμή τα περισσότερα από τα παλιά κτίρια σε ολόκληρη την Ευρώπη παραμένουν ενεργοβόρα, μην έχοντας βελτιώσει την ενεργειακή τους αποδοτικότητα. Συνεπώς υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της απόδοσης των κτιρίων.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ευρώπη αναθεώρησε την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (Energy Performance of Buildings Directive), σύμφωνα με την οποία όλα τα νέα κτίρια  θα πρέπει να είναι κτίρια ‘σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας’ μέχρι τα τέλη του 2020.

Ιδιαίτερα όλα τα δημόσια κτίρια πρέπει να πετύχουν το στόχο αυτό δύο χρόνια νωρίτερα, δηλαδή στα τέλη του 2018. Ένα κτίριο σχεδόν μηδενικής ενέργειας (ΝΖΕΒ), όπως ορίζεται στην εν λόγω οδηγία, είναι κτίριο πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης, στο οποίο η ποσότητα ενέργειας που απαιτείται θα πρέπει να παράγεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Α.Π.Ε.) διαθέσιμες επιτόπου ή κοντά στο κτίριο.

Είναι απολύτως προφανές ότι αυτός ο ορισμός δίνει προτεραιότητα στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση για έναν πραγματικά σημαντικό λόγο. Η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι απεριόριστη ούτε διαθέσιμη στον ίδιο βαθμό παντού.

Για παράδειγμα, η διαθέσιμη περιοχή για ηλιακά ή αιολικά συστήματα είναι πολύ περιορισμένη στις πόλεις. Από την άλλη, η ενέργεια από βιομάζα υπόκειται σε ποσοτικούς περιορισμούς, καθώς πρέπει να εξασφαλίσουμε επαρκείς ποσότητες πρώτων υλών για τα επόμενα χρόνια.

Κατόπιν της επικύρωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, τα Ευρωπαϊκά Κράτη μέλη εργάζονται το καθένα ξεχωριστά για να αναπτύξουν τον δικό τους ορισμό των ΝΖΕΒ. Ωστόσο, ορισμένες χώρες δεν έχουν καταλήξει στο θέμα αυτό, αφήνοντας έτσι την εγχώρια οικοδομική βιομηχανία στο κενό.

Το ήδη υπάρχον Πρότυπο Παθητικής Κατοικίας (Passivhaus) προσφέρει μια ρεαλιστικά αποτελεσματική και βιώσιμη λύση που θα μπορούσε πιθανότατα να συνδυαστεί αποτελεσματικά και με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Το Ινστιτούτο Παθητικής Κατοικίας (Passivhaus Institut) έχει ήδη αποδείξει ότι τα απαιτούμενα φορτία θέρμανσης μπορούν να καλυφθούν  σε ένα κτίριο που θερμαίνεται αποκλειστικά μέσω της παροχής αέρα από ένα σύστημα εξαερισμού με ανάκτηση θερμότητας (Dr. Wolfgang Feist, n.d.).

Για τυπικά μεγέθη χώρων, αυτό συνεπάγεται μια τιμή φορτίου θέρμανσης μόνο 10 W/m² ή μια ετήσια απαίτηση θέρμανσης των 15 KWh/m²a. Αυτές οι τιμές είναι κρίσιμο να συμμορφώνονται με βάση το πρότυπο του Passive House, θα μπορούσαν όμως να αποτελέσουν μια δοκιμασμένη και πλήρως επιτυχημένη, ιδανική βάση για τα Κτίρια Σχεδόν Μηδενικής Ενέργειας (ΝΖΕΒ).

Οι βασικές αρχές του προτύπου Passivhaus είναι οι εξής:

• Υψηλό επίπεδο θερμομόνωσης. Η θερμομόνωση παρέχει άψογη θερμική προστασία του κελύφους του κτιρίου, μεγιστοποιώντας τα επίπεδα θερμικής απόδοσης.
• Σωστά σχεδιασμένα, μονωμένα και τοποθετημένα κουφώματα. Αυτά τα παράθυρα, (ή τα όποια διαφανή στοιχεία μιας πρόσοψης), μειώνουν σημαντικά τη μεταφορά θερμότητας κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Την ίδια στιγμή μπορούν να απορροφήσουν υψηλά επίπεδα ηλιακής ενέργειας (λόγω της προσκείμενης ηλιακής ακτινοβολίας), συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των συνολικών θερμικών κερδών. Μια στρατηγική σκίασης επίσης, παραμένει πολύ σημαντική για να αποφευχθεί η υπερθέρμανση κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, εξασφαλίζοντας βέλτιστα επίπεδα άνεσης.
• Σχεδιασμός χωρίς θερμογέφυρες. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αποφύγουμε περιττές απώλειες θερμότητας, συμπύκνωση και προβλήματα μούχλας λόγω της τοπικά χαμηλότερης επιφανειακής θερμοκρασίας των υλικών.
• Αεροστεγανότητα κτιριακού κελύφους. Ένα αεροστεγές περίβλημα κτιρίου, που περικλείει ολόκληρο τον εσωτερικό χώρο, ελαχιστοποιεί τις απώλειες θερμότητας, τα ρεύματα αέρα και την υγρασία που σχετίζονται με τα δομικά στοιχεία του κτιρίου. Ο σχολαστικός σχεδιασμός με μια αδιάκοπη αεροστεγή στρώση είναι απαραίτητος.
• Σύστημα εξαερισμού με μέγιστη απόδοση στην ανάκτηση θερμότητας. Εξασφαλίζει άφθονη και σταθερή παροχή αέρα, πάντα καθαρή, φρέσκια, χωρίς σκόνη και γύρη. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι σχεδόν το 90% της θερμότητας από τον εξαγόμενο αέρα μπορεί να ανακτηθεί, συμβάλλοντας ιδιαίτερα στην ενεργειακή απόδοση του κτιρίου.

Τα βασικά οφέλη και, στη συνέχεια, τα ισχυρά επιχειρήματα που απορρέουν από τις βασικές αρχές του Passivhaus που θα μπορούσαν να καθιερώσουν τα κτίρια NZEB ως ένα επιτυχημένο, αποδοτικό, βιώσιμο, φιλικό προς το περιβάλλον, αειφόρο πρότυπο κτιρίου είναι:

• Τα παθητικά κτίρια, με βάση τη βέλτιστη θερμομόνωση και τα προηγμένα μηχανολογικά συστήματα, καταναλώνουν πολύ μικρή ποσότητα ενέργειας. Το υπόλοιπο θα μπορούσε εύκολα να καλυφθεί από ανανεώσιμες πηγές με πολύ λογικό κόστος.
• Ο σχολαστικός σχεδιασμός, η υλοποίηση και η θέση σε λειτουργία προηγμένων, ποιοτικών συστημάτων παρέχουν υψηλή ενεργειακή απόδοση και μεγάλη διάρκεια ζωής με σχεδόν μηδενική συντήρηση.
• Το πρότυπο PassiveHouse είναι κατάλληλο για νέα κτίρια και ανακαινίσεις. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι οικοδομικών υλικών, αρχιτεκτονικά σχέδια και μέθοδοι κατασκευής.
• Βασικά το πρότυπο Passive House είναι ένα πρότυπο ενεργειακής απόδοσης και διασφάλισης ποιότητας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από όλους και έχει δοκιμαστεί με επιτυχία για πολλά χρόνια.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, για αρκετές χώρες, το πρότυπο Passivhaus θεωρείτω ως μια εξειδικευμένη προσέγγιση, που αφορούσε κυρίως μια ενθουσιώδη μειοψηφία. Αυτό μπορεί να ισχύει ακόμα σε ορισμένες χώρες, (σίγουρα η Ελλάδα εξακολουθεί να περιλαμβάνεται στην ομάδα αυτή).

Ωστόσο, στην πραγματικότητα, το πρότυπο Passivhaus απλώς εφαρμόζει τους νόμους της φυσικής σε κτίρια, επιτυγχάνωντας χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και υψηλή άνεση με τον πιο σαφή και άμεσο τρόπο.

Αυτό είναι ένα βασικό κίνητρο για να δούμε πολλές νέες επιχειρήσεις να επιτύγχάνουν και να αναπτύσσονται, γύρω από το πρότυπο. Αυτός είναι και ο λόγος που τα NZEBs / Passive Houses πρέπει να καθιερωθούν ως το επικρατέστερο πρότυπο κτιρίου. Δεν έχει νόημα να χάνουμε χρόνο, προσπαθώντας να επανεφεύρουμε τον τροχό.

[mks_icon icon=”fa-pencil” color=”#000000″ type=”fa”] Το άρθρο δημοσιεύτηκε από την εταιρία Glasscon